firecrackers: 400 ఏళ్ల నాటి టెక్నిక్‌.. మట్టితో టపాసుల తయారీ!

వడోదరా: దీపావళి పండగ గురించి ప్రస్తావన వస్తే మొదటగా గుర్తొచ్చేది టపాసులే. ఈ పండగ రోజు సాయంత్రం ఇంటి వాకిట్లో దీపాల వెలుగులో బాణసంచా కాలుస్తూ సంబురాలు చేసుకుంటాం. అయితే ఏటా రకరకాల టపాసులు మార్కెట్లోకి అందుబాటులోకి రావడం, ఇదే సమయంలో చౌకగా లభించే చైనా బాణసంచాకు డిమాండ్​ పెరుగుతుండగా.. దేశవాళీ టపాసులకు ఆదరణ తగ్గిపోతోంది. ఈ నేపథ్యంలో ఈ బాణాసంచాకు మళ్లీ ఆదరణ దక్కేలా కృషి చేస్తోంది గుజరాత్​కు చెందిన ‘ప్రముఖ్​ పరివార్’ అనే స్వచ్ఛంద సంస్థ. ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ నినాదం ‘వోకల్​ ఫర్​ లోకల్​’ స్ఫూర్తితో 400 ఏళ్ల క్రితం నాటి పద్ధతిలో మట్టితో బాణసంచా తయారు చేయిస్తోంది.

వడోదరా జిల్లాలోని కుమ్హర్‌వాడా, ఫతేపుర్‌ గ్రామాలకు చెందిన కొందరు కళాకారులు మట్టితో టపాసులు తయారు చేయడంలో సిద్ధహస్తులు. 400 ఏళ్ల క్రితంనాటి పద్ధతిలో ఈ బాణసంచా తయారు చేస్తారు. అయితే గత 20 ఏళ్లుగా ఈ టపాసులకు ఆదరణ లేకుండా పోయింది. దీంతో రంగంలోకి దిగిన ప్రముఖ్‌ పరివార్‌ మళ్లీ ఆ టపాసులను తయారుచేసే విధంగా స్థానికులను ప్రోత్సహిస్తోంది. ఆ కళాకారులకు ఉపాధి కల్పిస్తోంది. 

ఎలాంటి హాని ఉండదు

పర్యావరణ హితమైన ఈ బాణసంచాతో ఎలాంటి హాని ఉండదంటున్నారు స్వచ్ఛంద సంస్థ​ అధ్యక్షుడు నితల్​ గాంధీ. ‘ఇవి 100 శాతం దేశవాళీ బాణసంచా. కొథీలుగా పిలిచే వీటిని బంకమట్టితో తయారు చేస్తారు. కొన్ని టపాసులను కాగితం, వెదురుతో రూపొందిస్తారు. పర్యావరణ హితమైన ఈ బాణసంచాతో పిల్లలకు ఎలాంటి హాని ఉండదు. వోకల్​ ఫర్​ లోకలే లక్ష్యంగా మేము వీటిని తయారు చేయిస్తున్నాం. స్థానిక కళాకారులకు ఉపాధి కల్పించడమే మా లక్ష్యం’ అని నితల్‌ పేర్కొన్నారు.

తయారీదారుల హర్షం

ఈ స్వదేశీ బాణసంచా తయారీతో తమకు ఉపాధి దక్కడంపై తయారీదారులు హర్షం వ్యక్తం చేస్తున్నారు. రమణ్​ ప్రజాపతి అనే ఓ తయారీదారు మాట్లాడుతూ.. ‘400 ఏళ్ల క్రితం నుంచి ఈ తయారీ పద్ధతి ఉంది. గిరాకీ లేక 20 ఏళ్ల క్రితమే వీటి తయారీని ఆపేశాను. కానీ ఓ రోజు నితల్​ గాంధీ వచ్చి వీటి గురించి అడగ్గా కొన్ని నమూనాలు చూపించాను. ఇవి ఆయనకు నచ్చాయి. ఈ దీపావళికి కొంత సంపాదించబోతున్నా’ అని తన ఆనందాన్ని వెలిబుచ్చారు. ఈ బాణాసంచాకు ప్రస్తుతం మంచి ఆదరణ లభిస్తోందని.. మొత్తంగా లక్షకు పైగా కొథీలను తయారు చేయనున్నట్లు ఆయన పేర్కొన్నారు.